Het Centre for Children in Vulnerable Situations (CCVS) is een interuniversitair onderzoekscentrum (Universiteit Gent, Vrije Universiteit Brussel en KULeuven) dat zich toelegt op het bevorderen van het psychosociaal welzijn van kinderen in kwetsbare situaties in Zuiderse landen. Vanuit een overkoepelende contextgerichte visie worden rond drie onderling verbonden pijlers gewerkt: onderzoek (bv. rond door oorlog getroffen kinderen, slachtoffers van seksueel geweld, voormalige kindsoldaten, kinderen die op straat leven en kinderen in arbeidssituatie in o.a. Palestina, Oost-Congo, Noord-Oeganda, India en Bolivia), ondersteuning voor deze jongeren en hun context (Oost-Congo en Noord-Oeganda) en brede disseminatie van bevindingen.

Promotor(en): Prof. Ilse Derluyn
Onderzoekers/contact: Leen De Nutte
Website: http://www.centreforchildren.be

Wereldwijd zijn op dit moment 30 miljoen kinderen gedwongen op de vlucht. Een belangrijke groep daarvan, de 'niet-begeleide buitenlandse minderjarigen' (NBBM), zijn gescheiden van hun ouder(s) of verzorger(s). We weten dat gedwongen migratie een aanzienlijke impact heeft op het psychosociaal welzijn van NBBM en kan leiden tot meer emotionele problemen. Zowel moeilijke ervaringen in het land van herkomst als postmigratiestressoren, zoals dagelijkse materiële (vb. beperkte mogelijkheden op het vlak huisvesting) en sociale stressoren (vb. beperkt sociaal netwerk, racisme) en inadequate professionele ondersteuning hebben een impact op hun welzijn. We weten echter weinig over de longitudinale psychologische impact van ervaringen tijdens de vlucht. Het doel van deze studie is dan ook om kennis op te bouwen over de impact van ervaringen tijdens de vlucht op het psychosociaal welzijn van NBBM, in relatie tot traumatische ervaringen in het verleden in het land van herkomst en dagelijkse materiële en sociale stressoren in het ontvangende land. Dit project maakt gebruik van een uiterst innovatieve methodologie, waarin verschillende methoden gecombineerd worden in een mixed-methods en multi-sited, cross-country en longitudinaal design. Het project bestaat uit drie onderling verbonden studies die starten vanuit vier verschillende landen: Libië, Griekenland en Italië als belangrijke transitlanden en België als een voorbeeld van een aankomstland voor NBBM.

Promotor(en): Prof. dr. Ilse Derluyn
Onderzoekers/contact: Sarah Adeyinka, Malte Behrendt, prof. dr. Ine Lietaert, dr. Marina Rota, Océane Uzureau, dr. Floor Verhaeghe
Periode: februari 2017 - februari 2022
Website: http://www.childmove.com

CATCH is een interdisciplinair en interuniversitair Strategisch Basisonderzoek tussen de vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek (UGent), de vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg (UGent) en de onderzoeksgroep Sport & Society (Vrije Universiteit Brussel). Vanuit de drie respectievelijke onderzoekslijnen van het project (gezondheid, persoonlijke ontwikkeling en sociale cohesie), legt het onderzoek zich toe op de centrale onderzoeksvraag: 'Wat zijn de werkzame factoren van een buurtgebonden sportaanbod die bijdragen tot sociale inclusie van jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties (14-25 jaar), en op welke wijze kunnen deze toegepast worden binnen bestaande buurtsportpraktijken?'. Het vierjarig onderzoeksproject, dat gefinancierd wordt door het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO), beoogt zowel impulsen te geven aan onderzoek alsook praktijk en beleid.
De Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek draagt bij tot het uitwerken van de onderzoekslijn sociale cohesie, door onder meer volgende vragen voorop te stellen: (1) Welke invullingen van sociale cohesie vinden we terug in de buurtsportpraktijken?; (2) Hoe dragen buurtsportinterventies bij tot sociale cohesie?; (3) Welke rol krijgt/heeft (buurt)sport in het versterken van sociale cohesie?

Promotor(en): Prof. Rudi Roose, Prof. Lieve Bradt
Onderzoekers/contact: Shana Sabbe

Transitie naar de kleuterklas voor kinderen uit gezinnen in armoede

Onderzoeksproject gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (FWO, Kinderarmoedefonds).
Doel van het onderzoek is inzicht verwerven in de eerste schoolervaringen van kinderen uit gezinnen in armoede, bij hun transitie van thuis / kinderopvang naar de kleuterschool. Er wordt op zoek gegaan naar geboden en gemiste leerkansen voor deze kinderen en mechanismen die sociale ongelijkheid in de kleuterklas wegwerken of reproduceren. Het onderzoek wil zo implicaties en aanbevelingen definiëren voor praktijk en opleidingen kleuteronderwijs. 

Promotor(en): Michel Vandenbroeck
Onderzoekers/contact: Brecht Peleman

Migranten, aanvragers van internationale bescherming en vluchtelingen (MAR) lopen een groot risico op seksuele victimisatie (SV) voor maar ook bij aankomst in Europa. Het hanteren van een geïntegreerde en holistische aanpak (d.w.z. die forensische, medische en psychosociale zorg omvat) vanaf de opsporing tot en met de follow-up is erkend als de beste zorg voor alle SV-slachtoffers, met inbegrip van slachtoffers van mensenhandel voor seksuele uitbuiting. De toegang tot holistische zorg voor MAR-slachtoffers wordt echter belemmerd door een breed scala aan barrières.

Zorgverleners, wetshandhavers en culturele bemiddelaars/tolken die met MAR-slachtoffers van seksueel geweld werken, beschikken vaak niet over de expertise, taalvaardigheden en instrumenten om inclusieve holistische zorg aan MAR SV-slachtoffers te bieden en/of door te verwijzen. Capaciteitsopbouw van belangrijke professionals die met kwetsbare MAR-slachtoffers van SV/ST werken door middel van op maat gemaakte instrumenten en door het stroomlijnen van zorgtrajecten tussen de verschillende beroepen is dus noodzakelijk.

We zijn betrokken bij het in kaart brengen en evalueren van nationale wetten, beleid en praktijken met betrekking tot het melden en horen van (on)gedocumenteerde MAR-slachtoffers van SV en ST. Dit zal resulteren in de ontwikkeling van scripts voor goede praktijken.

Onderzoekers/contact: Ilse Derluyn, An Verelst, Gaëlle Le Pavic

Het Jeugdonderzoeksplatform (JOP) is een Steunpunt voor Beleidsrelevant Onderzoek gesubsidieerd door de Vlaamse overheid. Het krijgt vorm als een interdisciplinair en interuniversitair samenwerkingsverband tussen de Vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek (UGent), het Leuvens Instituut voor Criminologie - Onderzoekslijn Jeugdcriminologie (KU Leuven) en de onderzoeksgroep TOR (Vrije Universiteit Brussel). De doelstellingen van het JOP situeren zich op drie dimensies:

1. kennisopbouw via ontsluiting van bestaand jeugdonderzoek,
2. de realisatie van recurrente metingen om de leefwereld, levensomstandigheden en activiteiten van jongeren en evoluties hierbinnen in beeld te brengen ('de JOP-monitor' en 'JOP-schoolmonitor') en
3. de realisatie van een internationale inbedding en kennisopbouw.

De vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek draagt bij tot de inventarisatie van jeugdonderzoek waarbij onder meer het sociaal pedagogisch en sociaal werk onderzoek in Vlaanderen in een online databank ondergebracht wordt. In het kader van de JOP-(school)monitor ligt binnen de vakgroep de focus met name op de studie van (het beleid ten aanzien van) jongeren in relatie tot de drie opvoedingsmilieus (gezin, school en vrije tijd) en de formele en informele steun. De vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek staat in voor de algemene coördinatie van het steunpunt. Vanuit deze rol fungeert de coördinator ook als nationaal correspondent voor het European Knowledge Centre on Youth Policy (ECKYP) en maakt tevens deel uit van de European Pool of Youth Researchers (PEYR).

Promotor(en): Prof. dr. Maria De Bie (promotor-coördinator), dr. Lieve Bradt (project-coördinator)
Onderzoekers/contact: Annelore Van der Eecken, Robin Kemper
Website: http://www.jeugdonderzoeksplatform.be

Het Kenniscentrum Kinderrechten vzw wil de wetenschappelijke kennis over de rechten van het kind samenbrengen, toegankelijk maken, verspreiden en stimuleren. Sinds zijn oprichting in 2010 wordt KeKi gedragen door een interuniversitair platform van onderzoekers verbonden aan Universiteit Antwerpen, Vrije Universiteit Brussel, Universiteit Gent, Hogeschool Gent en KU Leuven. De verankering van KeKi in het Decreet houdende een vernieuwd jeugd- en kinderrechtenbeleid (2012) maakt dat het kenniscentrum echter geen louter wetenschappelijke instelling is, wat een belangrijke voorwaarde vormt voor het kunnen uitoefenen van een 'brugfunctie' tussen onderzoek, beleid en praktijk inzake kinderrechten in Vlaanderen en daarbuiten. Onder deze brugfunctie begrijpt KeKi (1) het opbouwen van wetenschappelijke expertise over kinderrechten o.m. via onze databank, (2) het ontsluiten en communiceren van deze inzichten via gebruiksvriendelijke tools en vorming o.m. door de organisatie van Research on Stage, en (3) het adviseren en ondersteunen van het Vlaamse jeugd- en kinderrechtenbeleid en -middenveld o.m. door het verschaffen van beleidsadvies, en dit steeds op basis van wetenschappelijk onderzoek.

Onderzoekers/contact: Kathy Vlieghe
Website: http://www.keki.be
Databank: http://www.kekidatabank.be

MeMoQ is een onderzoek in opdracht van Kind en Gezin en in samenwerking met het Expertisecentrum Ervaringsgericht Onderwijs van de KU Leuven.
Het project heeft een pedagogisch raamwerk voor de kinderopvang opgesteld, een wetenschappelijk instrument ontworpen voor de meting van de pedagogische kwaliteit. Hiermee wordt een nulmeting uitgevoerd. Tot slot worden ook twee afgeleide instrumenten gemaakt: een voor de kwaliteitsbeoordeling door de inspectie en een voor de bevordering van de kwaliteit door pedagogische begeleiders.

Promotor(en): Michel Vandenbroeck
Onderzoekers/contact: Jeroen Janssen, Hester Hulpia, Charlotte Bastiaan

Het PADUMI-project legt de focus op het bestuderen van de patronen van middelengebruik bij etnisch-culturele minderheden. Meer specifiek via het verzamelen van nauwkeurige informatie over de reikwijdte van middelengebruik en de mogelijke factoren die dit gebruik bepalen voor deze specifieke doelgroep.
Met dit onderzoek willen we een beter inzicht verwerven in de prevalentie en aard van middelengebruik bij etnisch-culturele minderheden in België, en gaan we op zoek naar de beslissende factoren die schuil gaan achter hun middelengebruik (illegale drugs en alcohol). Daarnaast wenst het onderzoek de capaciteit te kunnen verhogen van etnisch-culturele minderheden door de kennis en het bewustzijn over middelgebruik in de gemeenschappen te verhogen. Als laatste algemene doelstelling worden de behoeftes van etnisch-culturele minderheden nagegaan en zullen deze worden gecommuniceerd naar praktijkwerkers.
Het PADUMI-project wordt uitgevoerd aan de hand van vier case studies: de Turkse gemeenschap in Gent, de Oost-Europese gemeenschap in Gent, de Congolese gemeenschap in Brussel, en migranten zonder wettige verblijfspapieren in België.

Promotor(en): Prof. Ilse Derluyn
Onderzoekers/contact: Bert Hauspie
Website: http://www.belspo.be/belspo//Fedra/proj.asp?l=nl&COD=DR%2F69

Steeds meer baby’s groeien op in een meertalige context. Uit cijfers van Kind en Gezin blijkt dat bij 28,7% van de kinderen geboren in Vlaanderen in 2017 de taal tussen moeder en kind niet het Nederlands is. Dat aandeel ligt in Brussel nog veel hoger. Meertalig opgroeien stelt ouders en professionals uit het veld van de gezinsondersteuning en de kinderopvang voor heel wat uitdagingen. Het brengt vragen met zich mee waar niet altijd een pasklaar antwoord op bestaat.

Om ouders en professionals te ondersteunen in de meertalige opvoeding van de jongste kinderen, slaan Kind & Gezin, VBJK en Iedereen leest de handen in elkaar met de universiteiten van Leuven, Gent en Brussel. Het Pro-M project wil in kaart brengen hoe professionals en ouders van kinderen die meertalig opgroeien vandaag samenwerken om zo instrumenten te ontwikkelen voor de sector van kinderopvang en -zorg om die samenwerking morgen te optimaliseren.

Pro-M is een nieuw onderzoeks- en ontwikkelingsproject (Strategisch BasisOnderzoek) dat loopt van 2018 tot 2021 en staat voor ‘promoting early multilingualism in childhood and childcare’. Reeds meer dan 20 organisaties, waaronder onze organisatie, hebben zich geëngageerd om de resultaten van het Pro-M onderzoek op een duurzame en bruikbare manier te verankeren.

In een eerste fase van het project willen we grondig in kaart brengen op welke manier ouders en professionals kijken naar meertalige taalontwikkeling en hoe dat zich uit in hun contacten met kinderen en met elkaar. Met inzichten uit deze studie worden dan instrumenten ontwikkeld om professionals en meertalige gezinnen te ondersteunen. Een belangrijke eerste stap is het samenbrengen van informatie en adviezen over meertaligheid, om eenduidig te kunnen informeren en ondersteunen.

Promotor(en): Prof. Orhan Agirdag en dr Anouk Van Der Wildt (KU Leuven)
Onderzoekers/contact: Prof. Michel Vandenbroeck (co-promotor), Brecht Peleman, Hester Hulpia, Sandra Van Der Mespel

RefugeesWellSchool is een Europees Horizon2020 project (agreement no. 75484) wordt uitgevoerd met zeven partners in Noorwegen, Finland, Zweden, Denemarken, België en het Verenigd Koninkrijk. Het doel van het project is het versterken van de evidence-base rond de rol en de implementatie van preventieve interventies op school die het mentale welzijn van adolescente vluchtelingen en migranten bevordert. Het project evalueert de effectiviteit en de implementatie van vijf psychosociale interventies:

1. In-Service Teacher Training and Teaching Recovery Techniques
2. Classroom Drama
3. Welcome to School programme
4. Enhancing Peer Interactions and Social Capital programme (PIER)
5. In-service Teacher Training

We onderzoeken in hoeverre deze interventies het mentale welzijn versterken, mentale problemen verminderen, en ook veerkracht, sociale netwerken, positieve relaties en belonging op school bevorderen.

Promotor: Prof. dr. Ilse Derluyn
Periode: maart 2019 - maart 2022
Website: http://refugeeswellschool.org

VBJK is een onderzoeksgroep binnen de vakgroep Sociaal Werk en Sociale Pedagogiek, die zich vooral toelegt op beleidsondersteunend onderzoekswerk en op pedagogische innovatie in de sectoren van kinderopvang, kleuterschool en opvoedingsondersteuning. VBJK is een partner van Kind en Gezin en werkt samen met de Vlaamse Gemeenschapscommissie en het departement Onderwijs. Op Internationaal en Europees niveau werd onderzoek opgezet naar Early Childhood Education and Care in opdracht van de DG Education and Culture van de Europese Commissie, Eurofound, OESO en UNESCO. Daarnaast is er lange samenwerking van policy advocacy in samenwerking met Foundations, waaronder de Bernard Van Leer Foundation in Den Haag en de Koning Boudewijn Foundation. Het VBJK laat zich inspireren door het Kinderrechtenverdrag en vertrekt van een visie waarbij uitgegaan wordt van de kracht van ouders en professionals.

Promotor(en): Prof. Michel Vandenbroeck en Dr. Jan Peeters
Onderzoekers/contact: Katrien Van Laere, Hester Hulpia, Caroline Boudry
Website: http://www.vbjk.be

Het onderzoeksproject is erop gericht te identificeren en te analyseren onder welke condities sociaal werkpraktijken daadwerkelijk als ondersteunend ervaren worden door verschillende actoren – ouders, kinderen en sociaal werkers – die betrokken zijn bij de armoedesituatie. Op basis van een retrospectieve trajectstudie in tien gezinnen zal worden nagegaan of en hoe het sociaal werk fungeert als actor in het construeren van hefbomen die het mogelijk maken dat ouders en kinderen in armoedesituaties gebruik maken van maatschappelijke hulpbronnen, wat kan leiden tot mobiliteit uit de armoede.

Het project wordt uitgevoerd in opdracht van het Vlaams Armoedesteunpunt.

Promotor(en): Michel Vandenbroeck en Griet Roets
Onderzoekers/contact: Tineke Schiettecat, Michel Vandenbroeck, Griet Roets

Het Europees 7de kaderproject "Social Innovation: Empowering the Young (SocIEtY) for the Common Good" vertrekt vanuit het theoretische raamwerk van de Capabilities Approach, waarbij de kennisbasis waarop beleid en praktijk ten aanzien van “maatschappelijk kwetsbare” jongeren steunen, wordt geëxploreerd zowel op nationaal als regionaal niveau. Hierbij is vooral aandacht voor de mate waarin het perspectief van jongeren zelf resoneert in deze kennisbasis.

Het lokale onderzoeksluik werd uitgebouwd binnen de context van het systeem leren en werken in Gent. Dit is een case study met strategisch belang om kennis te genereren rond the capability for education (het vermogen tot onderwijs, met name wat leren zinvol/waardevol maakt voor jongeren) van maatschappelijk kwetsbare jongeren, aangezien dit onderwijssysteem wordt gezien als het residu van het watervalsysteem en problemen blootlegt van sociale uitsluiting van kwetsbare jongeren.

In ons participatief biografisch onderzoek binnen het systeem leren en werken, zoomen we vanuit een multi-actor perspectief in op de onderwijscarrière, de ervaringen en de aspiraties van “maatschappelijk kwetsbare” jongeren. We proberen aan de hand van een aantal succesvolle en een aantal moeizame trajecten een zicht te krijgen op hun hulpbronnen en op hoe pedagogische praktijken van onderwijs – en welzijnsactoren kunnen bijdragen tot het realiseren van het vermogen tot leren en aldus ook het recht op leren optimaliseren.

Promotor(en): Rudi Roose
Onderzoekers/contact: Caroline Vandekinderen
Website: http://ec.europa.eu/research/social-sciences/index.cfm?pg=about